Astrid Nienhuis is burgemeester van Heemstede foto: Helene Wiesenhaan
Vele overheidsorganisaties houden zich bezig met het thema openbare orde en veiligheid. Ook in de netwerksamenleving zijn vele inwoners vrijwillig actief. Allemaal mensen die zich met passie inzetten. Desondanks lijken we er niet in te slagen om het gewenste niveau van veiligheid te creëren. De toegekende extra budgetten in de rijksbegroting wekken zelfs de indruk dat extra inspanningen nodig zijn.
Maar is meer geld wel de oplossing? Een bekend gezegde is: ‘Als je doet wat je deed, dan krijg je wat je kreeg.’ Is het niet tijd om meer fundamentele vragen stellen? Vragen vanuit de basis van ons bestaansrecht. Terug naar de waarom-vraag. Wat verlangt de samenleving van ons? En voldoen wij aan die vraag? Hoe bereiken we samen het maximaal maatschappelijk verschil, ondanks de toegenomen complexiteit? En wat staat daaraan in de weg?
Dit dilemma stelt ons voor de dure plicht naar onszelf te kijken. Weten we van elkaar wat ieders taak en verantwoordelijkheid is en past dat bij de vraag uit de samenleving? Hebben we voldoende scherp wie wat mag en kan? Vragen we ons af in hoeverre cultuurverschillen tussen organisaties samenwerking in de weg staat? Zijn we ons ervan bewust dat financieringsstromen en verantwoordingsstructuren van invloed zijn op onze bijdrage? Zitten daar perverse prikkels in verscholen? Hoe zorgen we ervoor dat we desondanks maximaal maatschappelijk verschil maken met behoud van de rechtstatelijke beginselen?
Wellicht dat twee metaforen ons kunnen helpen naar de toekomst.
Circulariteit, een bekend begrip in de wereld van duurzaamheid, klimaat, economie. Een proces is circulair als de producten van de een, de grondstoffen zijn voor de ander. Geen gemakkelijk concept, maar wel gericht op maximaal resultaat.
Het jazzorkest van Hans Boutellier: “Enerzijds geeft jazz een enorme ruimte voor creativiteit en spontaniteit, terwijl die anderzijds toch gestructureerd is door een ritme en een akkoordenschema. Bovendien bestaat er een vorm van licht leiderschap: er is altijd iemand die even een knikje geeft aan een collega om duidelijk te maken dat deze met een solo mag excelleren alvorens hij weer terugkomt in de maat.” Hans Boutellier bepleit geen overkoepelend stelsel, maar inspireert ons om vanuit de complexiteit van onze samenleving de ordening en organisatie te gaan begrijpen.
Vertaald naar veiligheid: Wat doen we zelf? Wat dragen we bij aan de ander? Wat is dan nodig om samen de mooiste muziek ten gehore te brengen voor de samenleving?
