Harry Rotgans is wethouder Purmerend en lid van de VNG-cie financiën
—
Ik zou wensen dat wij het nieuwe jaar iets positiever zouden kunnen beginnen als het gaat om de gemeentelijke financiën. En dan vooral het gemeentefonds. In de VNG commissie Financiën is dat fonds een telkens terugkerend onderwerp van gesprek. Want net als het lijkt dat VNG en kabinet op de goede weg zijn komen er weer signalen van de formatietafel die somber stemmen.
Zo lijkt het erop dat de opschalingskorting in 2026 weer terugkomt, dat de financiën Jeugd over een aantal jaren weer teruggaan naar de 300 mjn van 2020 en dat 1,5 mrd moet komen uit ombuigingen, terwijl de kosten per kind en het aantal kinderen blijven oplopen, dat de aanpassing van het abonnementstarief hulp bij huishouden samen gaat met een uitname van 80 miljoen uit het gemeentefonds en daarmee dus een koekje van eigen deeg is. Dan het accres. Ook hier komt het rijk afspraken niet na want extra uitgaven voor verhogen van lerarensalarissen en koopkrachtcompensatie zijn volgens het kabinet ‘uitgaven met een bijzonder karakter’ en tallen daardoor niet mee voor het accres. Weer een bedrag van 200 miljoen dat niet in het gemeentefonds terecht komt.
Tenslotte is er nog een andere trend zichtbaar: het rijk bemoeit zich steeds intensiever met waar de gemeenten het geld aan besteden: er is een enorme stijging van specifieke uitkeringen met verantwoordingvoorschriften (toeslagenaffaire, inburgering, preventieakkoord, sportakkoord etc.) en het rijk is zelfs voornemens een miljard uit het gemeentefonds te halen voor de woningbouw en dit op eigen wijze te verdelen. Gemeenten dreigen meer en meer aan de leiband van het rijk te lopen.
Kortom, allemaal zaken waar wij in onze commissie niet vrolijk van worden. Het VNG bestuur heeft inmiddels een brief met heel scherpe toon aan het kabinet gestuurd. En dat is terecht naar mijn mening.
Op het moment dat ik deze column schrijf is het 6 januari. Ik kijk met spanning uit naar de extra digitale ALV van 13 januari waarop onder meer de herijking van het gemeentefonds aan de orde komt. Maar ik ben ervan overtuigd dat de financiën in de breedte aan de orde komen. U kunt ervan overtuigd zijn dat in de commissie en ik ons keihard blijven inzetten om het VNG bestuur van de juiste adviezen te voorzien.
