Herverdeling en op weg naar 2022

Herverdeling

De discussie over de herverdeling van het Gemeentefonds is volop gaande. Bij gelijkblijvend totaalvolume, leidt iedere herziening van de verdeelsleutel, er onvermijdelijk toe dat de ene gemeente erop vooruit gaat en de andere gemeente achteruit. Dat was zo, toen het eerste voorstel in februari 2021 werd gepubliceerd; dan was ook weer zo toen het herziene voorstel in juli jl. werd gepubliceerd. Hoeveel geld een gemeente krijgt hangt af van de kenmerken en belastingcapaciteit zoals die in de verdeelsleutel worden opgenomen.

Het is de bedoeling dat de nieuwe verdeling in 2023 ingaat. Fasering, evaluatie en vergroting van het totaalvolume zijn mogelijkheden om de pijn te verzachten voor gemeenten die er op achteruitgaan.

Dat het verstandig was om de verdeelsleutel(die dateerde uit 1997) te herijken, daarover waren rijk en gemeenten het enige jaren geleden eens geworden. Er was immers zowel maatschappelijk als in het takenpakket van de gemeenten veel veranderd, bijv. in het sociaal domein.

Overigens is het uitgangspunt van de VNG: vanwege de financiële problematiek van alle gemeenten moet de omvang van het Gemeentefonds substantieel groter, voordat een nieuwe verdeling kan worden ingevoerd.

Voor de VNG is de verdeelsleutel een lastig onderwerp. Want onder de streep zullen er, ook als het volume van het Gemeentefonds groter wordt,  altijd (relatieve) voor- en nadeelgemeenten zijn. Het is de kunst om een kwalitatief goed gesprek te organiseren, waarin gemeenten goed geïnformeerd zijn en in de gelegenheid om inbreng te leveren.

De VNHG houdt in de gaten dat dit gesprek goed wordt georganiseerd. In mei jl. organiseerden wij als VNHG zelf een informatieve bijeenkomst, later organiseerden BZK en VNG informatieve bijeenkomsten over het herziene verdeelmodel.

Binnenkort verwachten wij van de VNG informatie over de bestuurlijke consultatie van de gemeenten. Die is pas zinvol als de reactie van het kabinet op het advies van de ROB er is.

De vorm van de consultatie-bijeenkomsten (mogelijk een aantal landelijke bijeenkomsten) wordt dan ook bekend. Wij houden het in de gaten en zullen u informeren.

Ondertussen werd ons bestuur al wel gevraagd of het mogelijk is met een brief of stellingname in casu te komen. Dat is lastig omdat wij zo’n grote verscheidenheid in NH aan gemeenten hebben. Daarnaast hebben we (ook om deze reden) 6 jaar geleden besloten dat wij als VNHG netwerkvereniging zijn, en geen lobbygroep.

En hopelijk weten we rond de Buitengewone ALV van 26  november al wat meer over wat het nieuwe kabinet in financiële zin in petto heeft voor de gemeenten.

 Op naar 2022!

2021 wordt een bijzonder en spannend jaar voor onze leden. Wat wordt de verkiezingsuitslag, welke samenwerking is er mogelijk, wat wordt mijn rol?

Binnenkort buigen we ons als VNHG-bestuur over de thema’s voor dat verkiezingsjaar. Hoe kunnen we de nieuwe colleges en raden ondersteunen bij een mooie start. We beginnen al op 1 december a.s. met het digitale seminar over coalitievorming en effectieve samenwerking. Ook de ervaringen met raadsakkoorden komen aan de orde.

Intussen bent u nog volop bezig met de begrotingsbehandeling in de raden. De laatste begroting van deze regeerperiode. Veel wijsheid!