januari 2022

Harry Rotgans is wethouder Purmerend en lid van de VNG-cie financiën

—

Ik zou wensen dat wij het nieuwe jaar iets positiever zouden kunnen beginnen als het gaat om de gemeentelijke financiën. En dan vooral het gemeentefonds. In de VNG commissie Financiën is dat fonds een telkens terugkerend onderwerp van gesprek. Want net als het lijkt dat VNG en kabinet op de goede weg zijn komen er weer signalen van de formatietafel die somber stemmen.

Zo lijkt het erop dat de opschalingskorting in 2026 weer terugkomt, dat de financiën Jeugd over een aantal jaren weer teruggaan naar de 300 mjn van 2020 en dat 1,5 mrd moet komen uit ombuigingen, terwijl de kosten per kind en het aantal kinderen blijven oplopen, dat de aanpassing van het abonnementstarief hulp bij huishouden samen gaat met een uitname van 80 miljoen uit het gemeentefonds en daarmee dus een koekje van eigen deeg is. Dan het accres. Ook hier komt het rijk afspraken niet na want extra uitgaven voor verhogen van lerarensalarissen en koopkrachtcompensatie zijn volgens het kabinet ‘uitgaven met een bijzonder karakter’ en tallen daardoor niet mee voor het accres. Weer een bedrag van 200 miljoen dat niet in het gemeentefonds terecht komt.

Tenslotte is er nog een andere trend zichtbaar: het rijk bemoeit zich steeds intensiever met waar de gemeenten het geld aan besteden: er is een enorme stijging van specifieke uitkeringen met verantwoordingvoorschriften (toeslagenaffaire, inburgering, preventieakkoord, sportakkoord etc.) en het rijk is zelfs voornemens een miljard uit het gemeentefonds te halen voor de woningbouw en dit op eigen wijze te verdelen. Gemeenten dreigen meer en meer aan de leiband van het rijk te lopen.

Kortom, allemaal zaken waar wij in onze commissie niet vrolijk van worden. Het VNG bestuur heeft inmiddels een brief met heel scherpe toon aan het kabinet gestuurd. En dat is terecht naar mijn mening.

Op het moment dat ik deze column schrijf is het 6 januari. Ik kijk met spanning uit naar de extra digitale ALV van 13 januari waarop onder meer de herijking van het gemeentefonds aan de orde komt. Maar ik ben ervan overtuigd dat de financiën in de breedte aan de orde komen. U kunt ervan overtuigd zijn dat in de commissie en ik ons keihard blijven inzetten om het VNG bestuur van de juiste adviezen te voorzien.

Jelle Beemsterboer is wethouder Schagen

—

Het is alweer een jaar geleden sinds ik u bijpraatte over de ontwikkelingen in de provinciale regietafel stikstof, waaraan ik vanuit de gemeenten deelneem. Om eerlijk te zijn is er sindsdien niet veel vordering geweest op het stikstofdossier. De regietafel wordt eens per 2 a 3 maanden bijgepraat over de vorderingen op landelijk en provinciaal gebied ten aanzien van de stikstofproblematiek.

Het belang van gemeenten bij de stikstofproblematiek ligt vooral bij de vergunningverlening van bijvoorbeeld woningbouw en de zekerheid van agrariërs binnen de gemeente die zich onder de PAS wetgeving hebben gemeld (de PAS melders) en nu dus een ongeldige vergunning hebben. Voor beide doelen is nog veel onzekerheid, al werkt de provincie wel aan stikstofbanken per thema, waar bijvoorbeeld de woningbouw mee gerealiseerd moet kunnen worden. Ook is het doel om tot een microdepositiebank te komen, waardoor projecten met een zeer geringe stikstofdepositie op N2000 gebieden toch door zouden kunnen gaan.

Vanuit het perspectief van de gemeenten zou het helpen als wij stikstofruimte in een bank kunnen inbrengen om die vervolgens, na afroming van 30% ten behoeve van natuurherstel, naar eigen inzicht weer binnen de gemeente in te kunnen zetten. Dat zou gemeenten aanmoedigen om zelf ook aan de slag te gaan om uitstoot binnen de gemeente te beperken. Het is nog onzeker of de gemeenten die ruimte om eigen inbreng ook (deels) zelf te gebruiken zullen krijgen.

Bij elke regietafel sturen wij de stukken zo snel mogelijk door naar de gemeenten in Noord-Holland. Hoewel dit vaak kort voor de vergadering is krijg ik steeds van een aantal gemeenten inbreng op de agenda, dat stel ik zeer op prijs.

Ik hoop bij een volgende update wat meer concrete middelen te kunnen benoemen waarmee gemeenten projecten weer vlot kunnen trekken, vanzelfsprekend binnen het kader van de natuurversterking die daar ook mee gemoeid zal zijn.

Groeten en tot ziens,

Jelle Beemsterboer

Wethouder Ruimte & Economie

Gemeente Schagen

06-57 87 82 50

Han ter Heegde is burgemeester Gooise Meren en voorzitter VNHG

—

Nieuw jaar, Nieuwe kansen. Dat wens ik u allen toe. Zeker ook in dit Verkiezingsjaar.

Voor wat betreft de VNG en onze VNHG-leden staat aankomende donderdag meteen al de ALV op het menu.

Vanmiddag kwam in de VNG-Klankbordgroep een extra onderwerp voor de ALV aan de orde, namelijk de oproep aan het Kabinet en de Kamer om oog te hebben voor het afnemend draagvlak voor de huidige corona-maatregelen. Als gemeentebestuurders worden wij steeds meer geconfronteerd met de zware en toenemende gevolgen van deze maatregelen. Staan deze nog wel in verhouding tot het blijven leggen van het primaat bij de medische sector? Het DB van de VNG beraadt zich over een tekst die donderdag aan de ALV zal worden voorgelegd.

Een belangrijke resolutie gaat over de Herverdeling van het Gemeentefonds. Die zal discussie genereren, zo is de verwachting. Draagvlak bij gemeenten zal bij een herverdeling altijd moeilijk zijn. Bij een langere studietijd door het Kabinet zullen vermeende voordeelgemeenten langer op hun voordeel moeten wachten, tenzij het kabinet deze gemeenten hier voor compenseert. We zouden ook een maximale studietijd door het Kabinet van 1 jaar kunnen aangeven. Ons DB-lid en voorzitter van de Commissie Financiën Victor Everhardt zal hier tijdens de ALV op reageren.

Tijdens de VNG-klankbordgroep, waaraan ik vanuit Noord-Holland deelneem, kwam deze week ook kort het onderwerp vaan de orde. Het idee is dat er steeds meer illegale vuurwerkbommen met astronomische kracht komen. In de Commissie Bestuur en Veiligheid van januari zal hierover gesproken worden. Want als er maatregelen moeten komen voor de volgende oud en nieuw moeten we die nu al ontwikkelen en met de Minister bespreken. Ook zal de VNG moeten reageren op het Initiatief Wetsvoorstel van GL en PvD, waarin een integraal verbod is opgenomen.

Dus: alweer genoeg werk aan de winkel. Veel wijsheid.

We zien elkaar digitaal op de ALV aankomende donderdag.